Als je op het internet opzoekt wat er met de term verhaal wordt bedoeld dan vind je: Een verhaal is een weergave van al dan niet fictieve gebeurtenissen. Het vertellen ervan is naar alle waarschijnlijkheid de oudste vorm van amusement die de mensheid kent. Maar ook tegenwoordig worden nog steeds sagen, sterke verhalen, sprookjes, moppen en andere verhaalsoorten verteld. (bron:https://nl.wikipedia.org/wiki/Verhaal)
Als je de term geschiedenis opzoekt dan krijg je: Geschiedenis in de ruime betekenis verwijst ook naar alles wat in het verleden heeft plaatsgevonden, dus ook alle fenomenen die verandering ondergaan, met of zonder de mens. Een voorbeeld is de geschiedenis van het universum. (bron:https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis)
Je kan hieruit het volgende concluderen: een verhaal kan een weergave zijn van feiten waarvan het nog maar de vraag is of deze feiten echt gebeurd zijn. Een verhaal kan dus verzonnen zijn (fictief). Geschiedenis daarentegen doet verslag van zaken die in het verleden echt hebben plaatsgevonden (niet-fictief).
Wat me opvalt is dat er tegenwoordig veelal niet meer over de Bijbelse geschiedenis wordt gesproken maar over de Bijbelse verhalen. Zo spreekt men over het scheppingsverhaal, het kerstverhaal, het verhaal van Jezus, het lijdensverhaal, etc. Dit stoort me. Waarom? Omdat je bij de term verhaal je nog maar moet afvragen of datgene wat verteld wordt ook echt gebeurd is.
En dan kan je je afvragen: stellen wij als gelovigen in de Bijbel ons vertrouwen op verhalen, of op geschiedenis, zaken die echt gebeurd zijn?
Ik durf hierin met stelligheid te zeggen dat ik geen christen zou zijn als de zaken die in de Bijbel staan niet echt gebeurd zouden zijn. Ik bouw mijn leven namelijk niet op eventueel wel of niet gebeurde gedachtenspinsels van de verhalenschrijver. Ik bouw mijn leven op geschiedenis, ook wel genoemd: heilsgeschiedenis. Waar gebeurde geschiedenis die van belang is voor het heil (redding) van ons mensen.
En natuurlijk staan er in de Bijbel ook fictieve verhalen, maar dit zijn uitzonderingen, en indien het zo is, dan wordt dit er expliciet bij vermeld (denk hierbij bijvoorbeeld aan de gelijkenissen die Jezus vertelt). Als gelovigen beseffen wij echter dat wij vertrouwen op zaken die echt zijn. Waar gebeurd en niet verzonnen! Ik zal hieronder uitleggen waarom.
Het lijkt tegenwoordig `in` te zijn om te spreken over het scheppingsverhaal. Met waardering spreekt met over het mooie gedicht in Genesis 1-2 dat poëtisch zou weergeven hoe de schrijver dacht over het ontstaan van de wereld en de mens. Tja, je moet wel erg dom zijn om te geloven dat dat echt gebeurd zou zijn! Er zijn dan ook gelovigen die de eerste hoofdstukken van Genesis laten voor wat het is en in het midden laten of het wel of niet echt gebeurd zou zijn.
Met vergeet dan echter, dat als je de scheppingsgeschiedenis in twijfel trekt je tegelijkertijd de rest van de Bijbel in twijfel trekt. Immer God zegt zelf in Exodus 20:11: Want in zes dagen heeft de Here de hemel en de aarde gemaakt, de zee en al wat daarin is, en Hij rustte op de zevende dag; daarom zegende de Here de sabbatdag en heiligde die.
God verwijst hier toch niet naar een mooi gedicht? Nee Hij verwijst naar wat Hij werkelijk gedaan heeft. Hij heeft de wereld gemaakt en wel in zes dagen. Ook baseert Hij hierop het sabbatsgebod. Hij zegent en heiligt de zevende dag want op die dag rustte Hij. We denken toch niet dat het sabbatsgebod gebaseerd is op een verzonnen verhaal?
En wanneer Jezus in Markus 10:6 verwijst naar de schepping van man en vrouw (Gen1:27) verwijst Hij zeker niet naar een verzonnen verhaal. Immers op deze scheppingsgebeurtenis baseert Hij zijn les over het huwelijk en de echtscheiding.
En denken we nu echt dat als Paulus over Adam en Eva spreekt, hij denkt aan fictieve, verzonnen personen? Mensen die niet echt bestaan hebben? Zo zegt hij het in 1 Tim.2:13-14: Want eerst is Adam geformeerd, en daarna Eva. En Adam heeft zich niet laten verleiden, maar de vrouw is door de verleiding in overtreding gevallen; Hij verwijst hier naar de scheppingsgeschiedenis van man en vrouw in Genesis 2 en de daarop volgende eerste zonde in Genesis 3.
U voelt het al aankomen. Als de scheppingsgeschiedenis maar een verhaal is, wie garandeert mij dat de daarop volgende eerste zonde ook geen verhaal is? We begrijpen het al, wanneer we beginnen te spreken over verhalen in plaats van geschiedenis dreigt ons gehele geloofshuis als een kaartenhuis ineen te zakken.
Immers Paulus schrijft over de zondeval in Rom.5:12: Daarom, gelijk door een mens de zonde de wereld is binnengekomen en door de zonde de dood, zo is ook de dood tot alle mensen doorgegaan, omdat allen gezondigd hebben; En in het vervolg schrijft hij: Want, indien door de overtreding van de ene de dood als koning is gaan heersen door die ene, veel meer zullen zij, die de overvloed van genade en van de gave der gerechtigheid ontvangen, leven en als koningen heersen door de ene, Jezus Christus. (Rom.5:17).
De intrede van de zonde is een waar gebeurde geschiedenis. Het gevolg van de zonde, de dood, is een waargebeurde geschiedenis (waarvan we de gevolgen dagelijks ervaren), maar ook de verlossing van de zonde en de dood door Jezus Christus, de overvloed van genade, zijn ware feiten!.
Nee, geen lijdensverhaal of paasverhaal. Een lijdengeschiedenis en de geschiedenis van Jezus` opstanding uit de doden. Ja, alles wat met Jezus gebeurde zijn geen verzonnen verhaaltjes, maar waar gebeurde betrouwbare feiten waarop je je leven kunt bouwen. Lukas beschrijft het aan het begin van zijn verslaggeving als volgt:
Aangezien velen getracht hebben een verhaal op te stellen over de zaken, die onder ons hun beslag hebben gekregen, gelijk ons hebben overgeleverd degenen, die van het begin aan ooggetuigen en dienaren van het woord geweest zijn, ben ook ik tot het besluit gekomen, na alles van meet aan nauwkeurig te hebben nagegaan, dit in geregelde orde voor u te boek te stellen, hoogedele Teofilus, opdat gij de betrouwbaarheid zoudt erkennen der zaken, waarvan gij onderricht zijt. (Lukas 1:1-4).
Eigenlijk zegt Lukas hier: over wat er met Jezus gebeurd is doen veel verhalen de ronde. Daarom ben ik op onderzoek uitgegaan, en heb alles tot in de puntjes onderzocht. Navraag gedaan bij iedereen die er bij was en het met eigen ogen gezien heeft. En wat ik jullie schrijf is echt gebeurd en betrouwbaar. Daar kun je van op aan!
Is de wereld en de mens door God geschapen? Ja, dat is geen verhaal! Is de gehele Bijbelse geschiedenis daarop volgend echt gebeurd? Ja! Dus het is echt waar dat de mens in zonde is gevallen? Ja! Geweldig om te beseffen dat het ook echt gebeurd is dat God een Verlosser heeft gezonden. Hij die al voorspeld werd aan de slang in Genesis 3:15. De Verlosser die hem de kop zou vermorzelen.
Hij, Jezus Christus, heeft de overwinning werkelijk, in de geschiedenis, behaald. Zijn hele leven met al de wonderen die Hij gedaan heeft, zijn lijden, zijn sterven, zijn opstanding, zijn hemelvaart. Nee, geen troostende verhaaltjes, maar geschiedenis. Hij leeft en Hij komt terug. Dat zal ook geschiedenis zijn, maar dan in de toekomst.
Voetnoot: Alle Bijbelteksten in deze overdenking zijn ontleend aan: Vertaling 1951 in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap bewerkt door de daartoe benoemde commissies, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, 1951.