Wees niet wijs in eigen ogen, vrees de Here en wijk van het kwaad (Spreuken 3:7)
Als we allemaal het bovenstaande advies ter harte zouden nemen zouden er volgens mij veel discussies (soms ontaardend in ruzies) tussen gelovigen voorkomen kunnen worden. Want hoewel we ons geestelijk en vroom willen voordoen is het achterliggend motief vaak niets anders dan het bewijzen van onze eigen wijsheid, oftewel ons eigen gelijk! Want waarom zouden we ons anders zo gekwetst voelen als anderen de door ons verdedigde waarheid bekritiseren of zelfs onderuit halen? Gaat de waarheid ons werkelijk zozeer ter harte, of voelen we (als we eerlijk zijn) ons soms in onze eigen wijsheid aangetast?
Hoe mooi zou het zijn als we met zijn allen Gods wijsheid en waarheid willen zoeken zonder hierbij ons eigen belang een rol te laten spelen. Bovenstaande tekst heeft vooral betrekking op onze levenswandel waarin we niet op onze eigen wijsheid moeten vertrouwen, oftewel onze eigen weg willen gaan. Met andere woorden: het is een oproep om niet eigenwijs te zijn, maar de Here te gehoorzamen. Toch is deze tekst ook van toepassing op hoe we met Gods Woord omgaan en hoe wij de Schrift uitleggen. Immers de manier waarop je de Schrift (Gods wijsheid) uitlegt, heeft direct zijn invloed op je levenswandel. Normaal gesproken zou de wijsheid van God moeten leiden tot gehoorzaamheid aan God. Jammer genoeg blijkt echter het tegendeel nog wel eens waar te zijn.
Zeker als het om het eigen gelijk gaat! We menen een bepaalde waarheid ontdekt te hebben, verkondigen deze waarheid aan anderen. Vervolgens wordt onze waarheid wordt door anderen afgewezen, we voelen ons gekwetst door de anderen en nemen het hen kwalijk dat zij onze wijsheid afwijzen. Vanwege onze zogezegde liefde tot de waarheid, willen we liever geen contact meer met de anderen en de relatie is verstoord. Is dit de wijsheid die God bedoelt?? Ik denk het niet! Immers: wijsheid is bij de ootmoedigen. (Spreuken 11:2)
En: door overmoed ontstaat slechts twist, maar bij hen die zich laten raden, is wijsheid. (Spreuken13:10).
Ootmoedigheid, wat betekent dit? Ik heb een broeder hier ooit een uitleg over horen geven die me altijd is bijgebleven: Ootmoed, zo zei hij, betekent dat je nul komma nul (0,0) moed hebt! Oftewel, je verwacht niets van jezelf maar alles van Hem! We begrijpen wel dat dit in schril contrast staat met de overmoed waarmee we soms onze waarheden verdedigen.
Mogen we dan de waarheid niet verdedigen, zal iemand mij antwoorden? Het is toch belangrijk dat mensen bevrijd worden van leugens en wij de waarheid aan het licht brengen? (2 Kor.4:2). Hiermee ben ik het helemaal eens. Maar laten we ook onszelf van tijd tot tijd eens onderzoeken. Willen we ook de waarheid over onszelf aan het licht brengen? en….misschien nog moeilijker, maar willen we dat de waarheid over onszelf door anderen aan het licht gebracht wordt? Willen we dat door anderen aan het licht gebracht wordt dat onze wijsheid toch niet helemaal zo wijs blijkt te zijn? Dat vereist pas ootmoed! Soms zitten we als mens toch vreemd in elkaar. We leven liever in een waan met een waarheid die geen waarheid is, dan dat we willen toegeven dat een ander gelijk heeft. Terwijl, als je het goed bekijkt juist mooi is als een ander je bevrijdt van zaken die Gods licht niet kunnen verdragen. Immers Gods ware wijsheid verrijkt je alleen maar en heeft een helende werking op je hele leven. Gek toch dat we alleen maar willen vasthouden aan onze eigen wijsheid, terwijl anderen ons juist verder kunnen helpen.
Paulus bidt in de brief aan de Kolossenzen een mooi gebed wat wij hem na mogen bidden: Daarom houden ook wij sedert de dag, dat wij dit gehoord hebben, niet op voor u te bidden en te vragen, dat gij met de rechte kennis van zijn wil vervuld moogt worden, in alle wijsheid en geestelijk inzicht, om de Here waardig te wandelen, Hem in alles te behagen, in alle goed werk vrucht te dragen en op te wassen in de rechte kennis van God. (Kol.1:9-10). Wijsheid en geestelijk inzicht leidt tot een wandel die de Here waardig is en Hem in alles behaagt en goede vrucht voorbrengt. Als onze wijsheid het tegenovergestelde voorbrengt mogen onszelf best eens onderzoeken: is dit Gods wijsheid of mijn eigen wijsheid?
Voetnoot: Alle Bijbelteksten in deze overdenking zijn ontleend aan: Vertaling 1951 in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap bewerkt door de daartoe benoemde commissies , © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, 1951.