Wetende, dat de mens niet gerechtvaardigd wordt uit werken der wet, maar door het geloof in Christus Jezus, zijn ook zelf tot het geloof in Christus Jezus gekomen, om gerechtvaardigd te worden uit het geloof in Christus en niet uit werken der wet. Want uit werken der wet zal geen vlees gerechtvaardigd worden. (Gal.2:16)
Het is duidelijk, wat de werken van het vlees zijn: hoererij, onreinheid, losbandigheid, afgoderij, toverij, veten, twist, afgunst, uitbarstingen van toorn, zelfzucht, tweedracht, partijschappen, nijd, dronkenschap, brasserijen en dergelijke, waarvoor ik u waarschuw, zoals ik u gewaarschuwd heb, dat wie dergelijke dingen bedrijven, het Koninkrijk Gods niet zullen beerven. Maar de vrucht van de Geest is liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing.(Gal.5:19-22)
In Gal.5:19-22 stelt de apostel Paulus de werken van het vlees en de vrucht van de Geest tegenover elkaar. In de eerste plaats valt het op dat hij hier spreekt over werken van het vlees maar niet over de werken van de Geest. Dat zou je toch verwachten als je twee zaken met elkaar vergelijkt? Nee, het zijn werken van het vlees, maar het is vrucht van de Geest. In zijn brief heeft Paulus al eerder over werken gesproken. In de hoofdstukken 2 en 3 spreekt hij over de werken der wet. (Gal.2:16; 3:2) Zouden die twee wat met elkaar te maken hebben, de werken van het vlees en de werken der wet? Ja zeker! En ik zal uitleggen waarom.
Ik denk dat we allemaal beseffen dat Gods wet op zich iets moois is. Dit blijkt bijvoorbeeld uit Psalm 119, één groot loflied op Gods wet! Als je leeft volgens Gods wet dan ben je welzalig! Welzalig zij, die onberispelijk van wandel zijn, die in de wet des Heren gaan. (Psalm 119:1) Toch spreekt Paulus negatief over de werken der wet! Hoe zit dat? Nu, hier komt het vlees om de hoek kijken. Als je namelijk Gods mooie wet, misbruikt om jezelf te bewijzen voor God, dat jij toch eigenlijk door het houden van Gods wet wèl rechtvaardig bent, en dat jij Gods genade niet nodig hebt, en dat jij toch eigenlijk beter bent dan andere mensen, dàn is er sprake van werken der wet. Dat gebeurde ook in de gemeente van de Galaten. Er waren mensen opgestaan die de gemeente in verwarring brachten, die de mensen leerden dat zij hun redding niet uit genade ontvingen, maar moesten verdienen, door zich te laten besnijden, door het houden van Gods wet + nog allerlei overgeleverde door mensen verzonnen extra-wetjes. En zo brachten zij de mensen tot slavernij. En deze werken der wet, dus werken om jezelf voor God te bewijzen, noemt Paulus ook vlees! Zo zegt hij immers in Gal.3:3: Zijt gij zo onverstandig? Gij zijt begonnen met de Geest, eindigt gij nu met het vlees? Want is het niet immers een vorm van zelfzucht (een werk van het vlees) als je denkt dat jij, door jouw prestatie beter bent dan anderen? Draait het niet allemaal om jezelf als je allerlei regeltjes houdt omdat je je eigen zaligheid wil veilig stellen? Oftewel, de werken der wet en de werken van het vlees zijn twee kanten van dezelfde medaille: ons vlees. En dat is soms moeilijk te verteren, immers, de werken der wet, kunnen er aan de buitenkant mooi uitzien. Het kan een prachtig vroom gewaad zijn. Het is weliswaar een schijn-vroomheid, maar toch. Op afstand ziet het er mooi uit, maar als je het gewaad wat nauwkeuriger bekijkt ontdek je allerlei gebreken. Immers hoe snel komt er niet bij zo`n door jezelf gepresteerde vroomheid de arrogantie of zelfvoldaanheid om de hoek kijken? En dat is lelijk. Even lelijk als de werken van het vlees die Paulus in Gal.5:19 opsomt.
Hoe anders is het met de vrucht van de Geest gesteld! Let op: Paulus spreekt hier niet over de vruchten van de Geest. Nee, het gaat over één vrucht die bestaat uit verschillende aspecten. Je kan de vrucht van de Geest dan ook niet uiteen trekken, in de zin van: ik heb wèl de vrucht van liefde, maar niet de vrucht van zachtmoedigheid! Of: ik heb wèl de vrucht van goedheid maar ik kan onmogelijk vriendelijk zijn! Denk dan ook niet dat je als het ware aan elke aparte vrucht kan werken. In de zin van: als ik maar hard genoeg mijn best doe, dan leer ik het wel om een liefdevol mens te worden, of dan leer ik het wel om zachtmoedig of vriendelijk te worden. Nee, dat is nu net het verschil tussen ons als christenen en humanisten. Bij de humanist is het de mens zelf die alle goede eigenschappen moet ontwikkelen, terwijl de christen (het woord zegt het al) hiervoor helemaal afhankelijk is van Christus! De christen verwacht het niet van zichzelf, maar van Hem! Het heet niet voor niets vrucht. Een vrucht groeit! Wordt voortgebracht. Een vrucht is niet iets wat we presteren of maken. De vrucht van de Geest brengen we voort door geloof. Vertrouwen op Christus! Zoals er één Christus is, en ook één Geest van Christus zo is er ook één vrucht! De vrucht van de Geest toont ons het karakter van Jezus Christus. Als je de vrucht van de Geest voortbrengt, ga je in je leven op Hem lijken! Paulus wist waar hij het over had. Zo zegt hij in Gal.2:20: Met Christus ben ik gekruisigd, en toch leef ik, (dat is), niet meer mijn ik, maar Christus leeft in mij. En voor zover ik nu (nog) in het vlees leef leef ik door het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en Zich voor mij heeft overgegeven.
Kortom: als je de vrucht van de Geest wil voorbrengen in je leven, is er maar één remedie: Geloof. Vertrouwen. Alles verwachten van Hem! Christus in ons. Is het niet mooi? God verwacht geen prestatie! En toch wil Hij dat we met de psalmist kunnen zeggen: Welzalig zij, die onberispelijk van wandel zijn, die in de wet des Heren gaan. (Psalm 119:1). Laten we geloven in Hem die het in ons wil uitwerken.
Voetnoot: Alle Bijbelteksten in deze overdenking zijn ontleend aan: Vertaling 1951 in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap bewerkt door de daartoe benoemde commissies , © Nederlands Bijbelgenootschap, 1951